«ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΕΦΑΝΗ ΠΑΡΑΞΕΝΟΣ ΤΥΠΟΣ»

Περιγραφή

“Εις τας Αθήνας εφάνη παράξενος τύπος. Κατατομή ιδιαζόντως ανατολική, ήτο εκ των προνομοιούχων εκείνων, οίτινες εγχαράττονται διαρκώς εις την μνήμην…”
Από την πρώτη του εμφάνιση στην ελληνική πρωτεύουσα, στα 1873, μέχρι και τον θάνατό του, στα 1896, ο Γεώργιος Βιζυηνός δεν θα πάψει να διχάζει τον Άλλο της αθηναϊκής κοινωνίας και της λογοτεχνικής παραγωγής με την εμφάνιση, τον χαρακτήρα και το έργο του. Ποιος ήταν, όμως, αυτός ο “παράξενος τύπος” και σε τι συνίστατο η παραξενιά του; Η ολοένα αυξανόμενη, τις τελευταίες δεκαετίες, έρευνα για τη ζωή και το έργο του Βιζυηνού (βιογραφική, φιλολογική, γλωσσολογική κ.ά.) δίνει την ευκαιρία και στην ψυχανάλυση για μια πιο ολοκληρωμένη ανάγνωση και, προσέγγιση του συγγραφέα.
Η παρούσα μελέτη επιχειρεί μια “βιογραφία φωτισμένη από την ψυχανάλυση”, διαβάζοντας τα ευρήματα παλαιότερων και συγχρόνων μελετών για τον Βιζυηνό με τη βοήθεια θεωριών και εννοιών απ’ όλο το εύρος της διδασκαλίας του Ζακ Λακάν.
Η περίπτωση του Βιζυηνού προσεγγίζεται, έτσι, ως μια πορεία όπου, μεταξύ των συμβάντων και των περιόδων όπου εμφανίζονται τα ίχνη της ψυχικής δομής, όπως η στίξη της παιδικής ζωής από τον παιδικό θάνατο και την πατρική φτώχεια και η ρήξη με τον κοινωνικό δεσμό που προκαλεί η έκλυση της ψύχωσης στα 1892, παρεμβάλλεται η λαμπρή επινόηση του ονόματος “Γ. Μ. Βιζυηνός” και το μαστόρεμα ενός σύμπαντος λόγου του οποίου το υποκείμενο γίνεται πατέρας.
Τόσο οι τρόποι με τους οποίους εκδηλώνεται η δομή όσο και η επινόηση στην οποία προχωρά το υποκείμενο δεν παύουν να αφορούν τον τρόπο με τον οποίο συμπλέκονται, για εκείνο, το φύλο και ο θάνατος, τα δυο ριζικά ζητήματα που χάρη στον Φρόυντ και τον Λακάν, γνωρίζουμε πως αφορούν κάθε ον που μιλά και απέναντι στα οποία ο καθένας καλείται να βρει μια απάντηση.
Η επινόηση του Βιζυηνού μπορεί να μη διήρκεσε, όπως εκείνη του Τζόυς, ως το τέλος, είναι όμως άξια προσοχής και σεβασμού, καθώς, πέραν της λογοτεχνικής της αξίας, επέτρεψε σε έναν καθ’ όλα “παράξενο τύπο” να δομήσει και να διατηρήσει για καιρό μια σχέση με τη ζωή ενάντια σε αντίξοες συνθήκες.