Τι είναι η υποκειμενικότητα;

Περιγραφή

[Στη διάλεξη αυτή, στο Ινστιτούτο Γκράμσι στην Ιταλία] ο Σαρτρ δείχνει τη συνέχεια μεταξύ του Είναι και το μηδέν και της Κριτικής, όπως και τις εγελιανές συγγένειες του δεύτερου έργου, φωτίζοντας, παράλληλα, με ενδιαφέροντα τρόπο την προσέγγισή του στην υποκειμενικότητα και υπογραμμίζοντας τον μη υποκειμενιστικό (μη ιδεαλιστικό) χαρακτήρα της σκέψης του. Εκτός αυτού, η συζήτηση [που ακολουθεί] περιέχει σημαντικές παρεμβάσεις εκ μέρους αξιόλογων ιταλών διανοουμένων, όπως ο Έντσο Πάτσι, ο Τσέζαρε Λουπορίνι, ο Γκαλβάνο Ντέλλα Βόλπε, ο Λούτσιο Κολλέττι, που μας προσφέρουν μια διεγερτική ιδέα των προσανατολισμών και των αποκλίσεών τους. Όπως αναμενόταν, η συζήτηση επανέρχεται συχνά στα κλασικά θέματα της ιστορίας των μαρξιστικών διενέξεων: ιδίως στη διάκριση μεταξύ ιστορικού υλισμού και διαλεκτικούυλισμού (με άλλα λόγια, μεταξύ μιας καντιανής ή βικιανής θέσης, η οποία αναζητά τις ανοικτές πιθανότητες που προσφέρονται στην ανθρώπινη γνώση, και μιας υλιστικής φιλοσοφίας που διεκδικεί την αναγνώριση μιας διαλεκτικής στη φύση). Ο Σαρτρ θα φανεί συγκρατημένος και ταυτόχρονα διαλλακτικός απέναντι στο ζήτημα, που θεωρείται συχνά το μήλον της έριδος μεταξύ του δυτικού (ή μη κομμουνιστικού) μαρξισμού και του περισσότερου “ορθόδοξου” μαρξισμού. Μπορεί να παραδέχεται ότι κάποιοι νόμοι της φύσης ενδέχεται να είναι διαλεκτικοί, αρνείται όμως να συνηγορήσει υπέρ μιας μοναδικής διαλεκτικής της Φύσης· και ερωτά, πολύ ευγενικά, αν από τακτική άποψη δεν θα έπρεπε να αντικατασταθεί ο έντονα αμφισβητούμενος όρος “αντανάκλαση” (η Wiederspiegelung, ή “θεωρία της γνώσης ως αντανάκλαση”) με έναν άλλο λιγότερο αμφισβητούμενο όρο, όπως, για παράδειγμα, με την “αντιστοιχία”.