Σαλώμη

Περιγραφή

Στο πέρασμά της από την αρχαιότητα στους σύγχρονους καιρούς και από τον παγανισμό στο Χριστιανισμό, η θρυλική Σαλώμη, συνοδευόμενη πάντα από το κομμένο κεφάλι του Ιωάννη, έχει υποστεί πολλές μεταμορφώσεις. Ιδιαίτερα, όμως, στα τέλη του 19ου αιώνα, το ενδιαφέρον των ζωγράφων και των λογοτεχνών αναζωπυρώθηκε καθώς στο πρόσωπό της αναγνώρισαν το αρχέτυπο της καταστροφικής θηλυκότητας και της fin-de-siecle femme fatale. Η εν λόγω στροφή αντικατοπτρίζει τη γενικότερη υποτίμηση της γυναίκας στο πέρασμα από το 19ο στον 20ό αιώνα, αυτή τη φορά με τη συγκατάθεση της επιστήμης. Αν στην προ Δαρβίνου εποχή η ανθρωπότητα ήταν δημιούργημα του Θεού και όλοι οι άνθρωποι, ασχέτως φύλου, φυλής, οικονομικής και κοινωνικής θέσης, ήταν, εν δυνάμει τουλάχιστον, ικανοί να φτάσουν σε μια υπερβατική τελείωση, η θεωρία της εξέλιξης έρχεται να προτείνει ότι για τις θεμελιώδεις διαφορές μεταξύ των ανθρώπων ευθύνεται η μακρά ιστορική διαδικασία της φυσικής επιλογής. Για πρώτη φορά, οι διακρίσεις των φύλων και των φυλών αποκτούν μια νόμιμη “επιστημονική” βάση αντί του ευάλωτου επιχειρήματος που επικαλείται τη “θεία βούληση”. Η κομμένη κεφαλή του Ιωάννη του Βαπτιστή μετά από απαίτηση της Σαλώμης αποτελεί μια διάσημη κεφαλή η οποία ενέπνευσε ζωγράφους σαν τον Μικελάντζελο Καραβάτζιο (Michelangelo Caravaggio), τον Γκούσταβ Κλιμτ (Gustav Klimt), τον Γκυστάβ Μορώ (Gustave Moreau), και λογοτέχνες σαν τους Γκυστάβ Φλωμπέρ (Gustave Flaubert) και Στεφάν Μαλλαρμέ (Stephan Mallarme).
Ο ΌσκαρΟυάιλντ (Oscar Wilde) γράφει τη δική του Σαλώμη το 1891-1892 στα γαλλικά. Δύο χρόνια μετά, το 1894, θα εκδοθεί στα αγγλικά εικονογραφημένο από έναν άλλο Άγγλο δανδή των 1890ς, τον Ώμπρεϋ Μπίρντσλεϋ (Aubrey Beardsley). Ο τελευταίος βούτηξε το πινέλο του μόνο στο μαύρο χρώμα για να περιγράψει ό,τι και ο Όσκαρ Ουάιλντ, τη σκοτεινή πλευρά της ερωτικής επιθυμίας. Αν η θεατρική παράσταση της Σαλώμης στο Λονδίνο απαγορεύτηκε, με πρόφαση την αναφορά του έργου σε βιβλικές μορφές, και μαζί της η θρυλική Σάρα Μπερνάρ (Sarah Bernhardt) έχασε την ευκαιρία να υποδυθεί τη Σαλώμη, το έργο στην έντυπη μορφή του και μαζί οι βιβλικές φιγούρες του Μπίρντσλεϋ που το κοσμούσαν, διέφυγαν της λογοκρισίας και κυκλοφόρησαν ελεύθερα προκαλώντας το δημόσιο όνειδος.[…]

(Πηνελόπη Χατζηδημητρίου, από το Επίμετρο)