Παράπλευρες απώλειες

Description

Ο όρος “παράπλευρες απώλειες” έχει προστεθεί πρόσφατα στο λεξιλόγιο των στρατιωτικών δυνάμεων κι αναφέρεται στις αθέλητες συνέπειες ένοπλων επεμβάσεων, συνέπειες απροσχεδίαστες αλλά επιβλαβείς, και συχνά με τεράστιο ανθρώπινο κόστος. Όμως οι παράπλευρες απώλειες δεν περιορίζονται στον κόσμο των στρατιωτικών επιχειρήσεων – αποτελούν και μια από τις πιο εμφανείς κι εντυπωσιακές διαστάσεις της σύγχρονης κοινωνικής ανισότητας. Το εύφλεκτο μείγμα της αυξανόμενης κοινωνικής ανισότητας και του αυξανόμενου βάρους των ανθρώπινων δεινών, τα οποία περιθωριοποιούνται ως “παράπλευρες” απώλειες, καθίσταται πλέον μια από τις πιο κατακλυσμιαίες απειλές της εποχής μας.

Από την επικρατούσα πολιτική τάξη, η φτώχεια αντιμετωπίζεται συνήθως ως πρόβλημα νόμου και τάξης – ένα ζήτημα που αφορά το πώς θ’ αντιμετωπιστούν άτομα, όπως για παράδειγμα οι άνεργοι νέοι, που έρχονται σε σύγκρουση με το νόμο. Αλλά η αντιμετώπιση της φτώχειας ως ποινικό πρόβλημα συσκοτίζει τις κοινωνικές ρίζες της ανισότητας, οι οποίες συνίστανται στο συνδυασμό αφενός μιας καταναλωτικής φιλοσοφίας ζωής που διαιωνίζεται και διαχέεται από μια οικονομία προσανατολισμένη στον καταναλωτισμό κι αφετέρου μιας ραγδαίας συρρίκνωσης των ευκαιριών ζωής που είναι διαθέσιμες στους φτωχούς. Στο σύγχρονο, ρευστό νεωτερικό κόσμο μας οι φτωχοί είναι η παράπλευρη απώλεια μιας κοινωνίας καθοδηγούμενης από το κέρδος και προσανατολισμένης στην κατανάλωση – είναι “ξένοι εντός”, οι οποίοι στερούνται τα δικαιώματα που απολαμβάνουν άλλα μέλη της κοινωνικής τάξης πραγμάτων.

Στο καινούργιο αυτό βιβλίο του ο Zygmund Bauman -ένας από τους πιο πρωτότυπους και σημαντικούς κοινωνικούς στοχαστές της εποχής μας-εξετάζει την επιλεκτική συνάφεια ανάμεσα στην αύξηση της κοινωνικής ανισότητας και την άνοδο του όγκου των “παράπλευρων απωλειών”, και διερευνά τις επιπτώσεις και το κόστος τους.