Οι κατά μόνας ηδονές

Περιγραφή

Στα χέρια σας κρατάτε την πρώτη πολιτισμική ιστορία που γράφτηκε για την πιο κοινή σεξουαλική πρακτική του κόσμου: τον αυνανισμό. Σε μια εποχή σαν την δική μας, στην οποία όλες σχεδόν οι αβλαβείς σεξουαλικές πρακτικές διαθέτουν τους δημόσιους υπερασπιστές τους και όλες σχεδόν οι σεξουαλικές πράξεις μπορεί να βρεθούν στα πρωτοσέλιδα την εφημερίδων, η πιο απλή και πιο αθώα ανάμεσά τους προκαλεί αμηχανία, δυσφορία και, όταν ομολογείται ανοιχτά, αναδεικνύεται γνήσια ριζοσπαστική. Ωστόσο, δεν συνέβαινε έτσι ανέκαθεν. Ο αυνανισμός ενδιέφερε ελάχιστα τον αρχαίο κόσμο, ενώ δεν αποτέλεσε σπουδαίο μέλημα ούτε της εβραϊκής ούτε της χριστιανικής διδασκαλίας για τη σεξουαλικότητα. Ο Τόμας Λακέρ καταδεικνύει με θεαματικό τρόπο ότι στην πραγματικότητα οι κατά μόνας ηδονές αναδύονται ως σημαντικό ιατρικό και ηθικό ζήτημα σε μια συγκεκριμένη σχρονική στιγμή, η οποία εντοπίζεται με σπάνια ακρίβεια στα χρονικά της πολιτισμικής ιστορίας: το κατά μόνας βίτσιο ή μόλυνση ή σεξουαλική κατάχρηση του εαυτού, όπως ονομάστηκε, γεννήθηκε γύρω στο 1712. Ο αυνανισμός, που υπήρξε δημιούργημα του Διαφωτισμού, δεν ανησύχησε τους συντηρητικούς· αντίθετα, εκείνοι που πρώτοι ανησύχησαν για αυτόν ήταν οι προοδευτικοί, οι οποίοι αντιμετώπιζαν θετικά τη σεξουαλική απόλαυση, όμως αγωνίζονταν να δημιουργήσουν μια ηθική φιλοσοφία με επίκεντρο το αυτεξούσιο. Ο αυνανισμός, η πρώτη αληθινά δημοκρατική έκφανση της σεξουαλικότητα, αφορούσε τις ηθικές αρχές τόσο των ανδρών όσο και των γυ��αικών, τόσο των νέων όσο και των ηλικιωμένων.
Το “Κατά μόνας ηδονές” εξηγεί πώς και γιατί τούτο το ταπεινό και σε άλλες εποχές αφανές μέσο σεξουαλικής ευχαρίστησης μετατράπηκε σε κακό δίδυμο αδελφάκι των σημαντικότερων αρετών που ενστερνίστηκε η νεωτερική εμπορική κοινωνία: της ατομικής ηθικής αυτονομίας και της ιδιωτικότητας, της δημιουργικότητας και της φαντασίας, της αφθονίας και της επιθυμίας. Δείχνει πώς ένα ηθικό πρόβλημα μετατράπηκε σε ιατρικό, πώς ορισμένοι από τους πιο διάσημους γιατρούς του δέκατου όγδοου και του δέκατου ένατου αιώνα πείστηκαν ότι ο αυνανισμός σκότωνε ή ακρωτηρίαζε τους δράστες. Η παράδοση αυτή μετασχηματίστηκες από τον Φρόυντ και τους επιγόνους του στις αρχές του εικοστού αιώνα: τώρα πια ο αυνανισμός όριζε ένα στάδιο στην εξέλιξη της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης, μετατράπηκε σε θεμελιώδη έκφανση της σεξουαλικότητας την οποία ο πολιτισμός διέπλαθε σύμφωνα με τις ανάγκες του. Στον ύστερο εικοστό αιώνα, τέλος, ορισμένοι θεώρησαν τον αυνανισμό κομβικό στοιχείο του αγώνα για τη σεξουαλική, την προσωπική αλλά και την καλλιτεχνική απελευθέρωση. Ο ιστορικός Τόμας Λακέρ επεξεργάζεται πρωτογενείς πηγές οι οποίες εκτείνονται από την προϊστορία του μοναχικού έρωτα στη Βίβλο μέχρι το τρίτο κύμα του φεμινισμού, την εννοιακή τέχνη και το διαδίκτυο, ενώ παράλληλα χρησιμοποιεί ιατρικά και φιλοσοφικά κείμενα αλλά και προσωπικά ημερολόγια, αυτοβιογραφίες καθώς και την πορνογραφία, προκειμένου να αφηγηθεί την ιστορία μια πράξης η οποία εξακολουθεί να συγκαταλέγεται στα τελευταία ταμπού που έχουν απομείνει.