Ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα

Περιγραφή

Τι είναι ο αντιαμερικανισμός; Πρόκειται για μια “δικαιολογημένη αντίδραση”, για μια “ανορθολογική προκατάληψη” εναντίον των ΗΠΑ ή για μια “αντιληπτική διαστρέβλωσή” τους; Πρόκειται για την εναντίωση σε συγκεκριμένες πολιτικές των ΗΠΑ, και άρα μια εναντίωση με συγκυριακό χαρακτήρα; ΄Η μήπως πρόκειται για μια συνολική εναντίωση σε αυτά που εκπροσωπεί το λεγόμενο αμερικανικό μοντέλο; Υπάρχει, τελικά, ένας κοινά αποδεκτός ορισμός του αντιαμερικανισμού;

Σε ό,τι αφορά τον αντιαμερικανισμό στην Ελλάδα τίθεται το ερώτημα αν αποτελεί μια εξαίρεση στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, μια ακόμα ελληνική ιδιαιτερότητα ή/και παθολογία, ή αν εγγράφεται ως κανονικότητα στο πλαίσιο ενός ευρύτερου φαινομένου που εκτυλίσσεται στη Δυτική Ευρώπη κατά τη μεταπολεμική περίοδο και συναρτάται άμεσα με τη διεξαγωγή της ιδεολογικής αντιπαράθεσης στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου (1947-1989). Γίνεται επίσης προσπάθεια να συσχετισθεί με την εκάστοτε νοηματοδότηση της εθνικής ανεξαρτησίας, του εχθρού και του αμερικανισμού, αλλά και να διερευνηθεί μέσα από τις διαφορετικές αποχρώσεις του δεξιού, του κεντρώου και του αριστερού λόγου. Η εξέτασή του από την επομένη του δόγματος Τρούμαν μέχρι το 1989 ακολουθεί τους έντονους μετασχηματισμούς της ελληνικής πολιτικής και κοινωνικής ιστορίας, φωτίζοντας ιδιαιτέρως τα στοιχεία συνέχειας και ασυνέχειας ανάμεσα στη μετεμφυλιακή περίοδο και τη Μεταπολίτευση.

Με την εκτενή αναφορά στην πολιτισμική διάσταση του αντιαμερικανισμού, στην πρόσληψη και απήχηση του αμερικανικού ονείρου, τις αντιδράσεις στην ετεροδικία και την εγκληματικότητα, την καταδίκη του ηθικού εκτραχηλισμού, αλλά και την ανακάλυψη μιας άλλης Αμερικής, το ενδιαφέρον σταδιακά μετατοπίζεται από το ερώτημα τι είναι αντιαμερικανισμός προς το ποιες λειτουργίες επιτελεί και πώς εμπλέκεται στη διαδικασία κατασκευής πολιτικών, κοινωνικών και πολιτισμικών ταυτοτήτων στη μεταπολιτευτική Ελλάδα.