Μικρά δοκίμια για την τέχνη

Description

Από το 1893 έως το 1922, ο Ρίλκε συνέταξε περισσότερα από εκατό κείμενα τα οποία θα μπορούσαμε γενικώς, ανεξάρτητα από το εκάστοτε θέμα, να χαρακτηρίσουμε “δοκίμια”. Από αυτό το παραγνωρισμένο ακόμη κριτικό μέρος του έργου του Ρίλκε η παρούσα έκδοση παρουσιάζει μια μικρή -αλλά αντιπροσωπευτική του ύφους και των απόψεων του ποιητή- επιλογή. Πρόκειται για κείμενα στα οποία ο Ρίλκε εκφράζει εκτενώς και απερίφραστα τις απόψεις του τόσο για λογοτέχνες και καλλιτέχνες της εποχής του, όσο και για την προέλευση, την ουσία και την επιρροή της λογοτεχνίας και των εικαστικών τεχνών.

Το πρώτο κείμενο της συλλογής είναι η διάλεξη που έδωσε ο ποιητής στις 5 Μαΐου 1898 στην Πράγα, με τίτλο “Μοντέρνα ποίηση”. Έχει σημαίνουσα θέση στο πρώιμο κριτικό έργο του Ρίλκε, καθώς σε αυτό δίνεται μια περιεκτική επισκόπηση της μοντέρνας ποίησης της περιόδου εκείνης στη Γερμανία, σκιαγραφούνται οι τάσεις της και εκτίθενται η διορατική ματιά και οι απόψεις του ποιητή για την ποίηση. Πρόκειται, επίσης, για σημαντικό ντοκουμέντο της νέας αντίληψης για τη λυρική έκφραση που κάνει την εμφάνισή της στη στροφή του 19ου προς τον 20ό αιώνα. Την ίδια προβληματική συναντάμε και στη επιστολή “Γράμμα σε μια νέα ποιήτρια”, της 7ης Απριλίου 1899.
Πέρα από την ποίηση και τους εκπροσώπους της, τον Ρίλκε απασχόλησε έντονα η έννοια του καλλιτέχνη και η σχέση του με τον κόσμο, η συνδιαλλαγή του με τα πράγματα και η διαδικασία που οδηγεί σε ένα έργο τέχνης. Τις σκέψεις του αυτές εκθέτει στα κείμενα “Σημείωση περί τέχνης” (1898), “Σημειώσεις για τη μελωδία των πραγμάτων” (1898), “Περί τέχνης” (1898) και “Έργα τέχνης” (1902).
Τα δοκίμια “Ρωσική τέχνη”, “Περί του τοπίου” και “Εισαγωγή στη μονογραφία για το Βόρπσβεντε” πραγματεύονται πιο συγκεκριμένα καλλιτεχνικά πεδία και συνδέονται άμεσα με τους τόπους στους οποίους ταξίδεψε ο ποιητής.
Ο τόμος κλείνει με τα δύο σύντομα κείμενα “Πρωινή κατάνυξη” (1905) και “Για τον ποιητή” (1912), με το τελευταίο να αποτελεί μια παραβολή για τη “θέση του ποιητή στον υπαρκτό κόσμο”.