Η σεξουαλική ζωή του Καντ

Περιγραφή

Το κείμενο που παρουσιάζουμε για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό, συγκαταλέγεται στα όψιμα έργα του Ζαν-Μπατίστ Μποτύλ, της περιόδου εκείνης μετά το 1937 για την οποία τελικά γνωρίζουμε λίγα πράγματα. Πρόκειται για έναν κύκλο οκτώ ομιλιών τις οποίες εκφώνησε ο Μποτύλ στην Παραγουάη τον Μάιο του 1946, πιθανώς από τις 10 έως τις 15, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του. Το κοινό του Μποτύλ αποτελούνταν αποκλειστικά από Γερμανούς μετανάστες, θαυμαστές του Καντ, που ζούσαν με τον τρόπο του φιλοσόφου από το Καίνιγκσμπεργκ. Οι περισσότεροι προέρχονταν από αυτή την πόλη, την οποία εγκατέλειψαν σ’ έναν κατακλυσμό πυρός και σιδήρου το 1945, όταν ο Κόκκινος Στρατός κατέλαβε την πρωτεύουσα της πρώην Ανατολικής Πρωσίας, που αργότερα ονομάστηκε Καλίνινγκραντ.

“Άγγιξα ένα γίγαντα της σκέψης, ο οποίος κλυδωνίστηκε και με συνέθλιψε με όλο του το βάρος”, έλεγε με παράπονο ο Μποτύλ στο φίλο του Φερνάντ Β. σε επιστολή, στην οποία για να τον πείσει για τη σπουδαιότητα των ερευνών του έγραφε: “Για μένα, η σεξουαλική ζωή του Καντ είναι από τα σοβαρότερα θέματα της δυτικής μεταφυσικής”. Στην αλληλογραφία του με τον ίδιο, λίγα χρόνια αργότερα εξομολογούνταν ότι “η σεξουαλικότητα του Καντ είναι η βασιλική οδός που οδηγεί στη γνώση του καντιανισμού” και ότι αυτή η προσέγγιση του επέτρεψε να διαβάσει την “Κριτική του καθαρού Λόγου” σαν “δράμα και αυτοβιογραφία”. Τη νέα αυτή ανάγνωση που ανατρέπει την οπτική μας για τον καντιανισμό, είναι λυπηρό που το πανεπιστήμιο δεν την υιοθέτησε σαν μια μεγάλη περίπτωση προς μελέτη, εξορίζοντας τον Μποτύλ σε μια περιφρονητική σιωπή, την οποία οφείλουμε σήμερα να σπάσουμε. Όμως αυτό είναι μια άλλη ιστορία που αφορά τη λατρεία του μποτυλισμού στη σύγχρονη φιλοσοφία.

Η μεγαλοφυής ικανότητα θεωρητικής και τολμηρής ανάλυσης του Μποτύλ είναι ολοφάνερη. Οι αρχαίοι πίστευαν ότι οι μεγαλύτερες προσωπικότητες απαθανατίστηκαν με τη μορφή αστέρων που θα ακτινοβολούν αιωνίως. Χάρη στον Μποτύλ, το ίδιο συνέβη και με το φιλόσοφο από το Καίνιγκσμπεργκ, σε βαθμό που μετά την ανάγνωση της “Σεξουαλικής ζωής” πρέπει να φανταστούμε τον καντιανό αστέρα όχι με τη μορφή ενός ήλιου αλλά μιας τρομακτικής μαύρης τρύπας.