Η ποιητική του ανδρισμού

Description

Η πρωτοποριακή, και κλασική πλέον, μελέτη του Μάικλ Χέρτσφελντ για τα ήθη, τις πρακτικές και την καθημερινή ζωή μιας παραδοσιακής ορεινής κοινότητας της Κρήτης, που σήμερα, τρεις δεκαετίες αργότερα, βρίσκεται στο προσκήνιο μιας αμφιλεγόμενης δημοσιότητας.

“Καιρός είναι να μπορέσουν οι “Γλεντιώτες” να διαβάσουν τα όσα έγραψα για το χωριό τους, τη ζωή τους και τις αξίες που διέπουν την καθημερινότητά τους στη δική τους γλώσσα (άν όχι -για προφανείς λόγους- στην πλούσια διάλεκτο που εξακολουθεί να είναι σημαντικός φορέας των αντιλήψεών τους). Εξίσου σημαντικό είναι ότι οι Έλληνες που δεν γνωρίζουν τους ορεσίβιους Κρητικούς, παρά μόνο μέσα από τις διαστρεβλώσεις και τις προκαταλήψεις που έχουν δυστυχώς χρωματίσει τον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζονται στα μαζικά μέσα, θα μπορέσουν τώρα να αντλήσουν μια εντελώς διαφορετική εντύπωση… Το χωριό που περιγράφω σ’ αυτές τις σελίδες βρίσκεται εδώ και μερικά χρόνια στο επίκεντρο μιας θύελλας κατηγοριών και παρεξηγήσεων, σε σημείο μάλιστα να έχει γίνει πλέον έμβλημα και μεταφορά της εγκληματικότητας και της βίας … Όποιος γνωρίζει, έστω και επιφανειακά, τη συγκεκριμένη περίπτωση θα μπορούσε εύκολα να καταλήξει σε μάλλον σωστό συμπέρασμα για την ταυτότητα του χωριού. Αλλά ο σκοπός ενός επιστημονικού βιβλίου περί εθνογραφίας δεν είναι να ξεσκεπάσει σκάνδαλα και εγκλήματα για λόγους δυσφήμισης ή απλής διασκέδασης. Αντίθετα, θέλει να επισημάνει τις αρχές και τις συνθήκες που ρυθμίζουν την καθημερινότητα ανθρώπων των οποίων η αντίληψη για το δίκαιο και το σωστό είναι μια ιστορικά ριζωμένη προσαρμογή στο χώρο τους και στις πολιτικές και πολιτισμικές του ιδιαιτερότητες.”

Μάικλ Χέρτσφελντ
(από τον πρόλογο για την ελληνική έκδοση)

“Οι κρήτες ορεσίβιοι φημίζονται ιδιαιτέρως για τη σθεναρή αντίστασή τους στην Τουρκοκρατία και, αργότερα, στη γερμανική Κατοχή. Οι αξίες τους, που εκφράζονται ωραία στη ρήση του Καζαντζάκη “Δεν ελπίζω τίποτα, δε φοβούμαι τίποτα, είμαι λεύτερος”, τους έκαναν ήρωες σε εποχές όπου τέτοιες αρετές εξαίρονταν σε μια Ελλάδα που αγωνιζόταν να ξεφύγει από την ξένη κυριαρχία. Σήμερα συναντούν αναπόφευκτα το συνοφρυωμένο βλέμμα των επικριτών τους. Οι κρήτες βοσκοί λοιδορούνται ως “κατσικοκλέφτες και μαχαιροβγάλτες”, επιβιώσεις ενός πρωτογονισμού σκανδαλώδους για ένα σύγχρονο κράτος. Η έξοχη, ευαίσθητη εθνογραφική μελέτη του Χέρτσφελντ για το ψευδώνυμο χωριό Γλέντι, μια ορεινή κοινότητα στην κεντρική Κρήτη, ασχολείται με αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά και τους τρόπους με τους οποίους βιώνονται και αναπαράγονται από τους κατοίκους του.”

(Olivia Harris, Times Higher Education Supplement)

“Ένα σημαντικό βιβλίο, κι όχι μόνο για όσους ενδιαφέρονται ειδικά για την Ελλάδα και τη Μεσόγειο. … Οι μελετητές του κοινωνικού φύλου, της λογοθεσίας, των χωρικών, της σημειωτικής, της λαογραφίας – θα βρουν εδώ μεγάλο ενδιαφέρον.”
(William G. Lockwood, Journal of Modern Greek Studies)

“Αυτή η στέρεη και υφολογικά χαρισματική μελέτη διερευνά με βαθιά κατανόηση τους τρόπους με τους οποίους οι κρήτες βοσκοί προσδίδουν αξιοπρέπεια στη ζωή τους σε μια χώρα όπου η κοινωνική τους θέση είναι χαμηλή.”
(Peter Loizos, The Times Literary Supplement)

“Ορισμένες από τις πιο γοητευτικές περιγραφές που κοσμούν τις σελίδες της ανθρωπολογίας…”
(Wendy A. Weiss, Anthropological Quarterly)