Ελευθερία στη Βρέμη

Description

Η Γκέσε δηλητηριάζει τον άντρα της γιατί είναι βάναυσος και εξουσιαστικός. Δηλητηριάζει τη μάνα της γιατί δεν αντέχει τις κούφιες ηθικολογικές παρατηρήσεις της. Δηλητηριάζει τα παιδιά της γιατί οι τσιρίδες τους διώχνουν από το σπίτι κάθε καινούργιο σύντροφο. Ζητά από τον ερωμένο
της να την παντρευτεί γιατί περιμένει παιδί. Η γκροτέσκα τελετουργία πραγματοποιείται μετά από βάσανα, όταν το δηλητήριο έχει ήδη αρχίσει να ενεργεί. Τον ύστερο φόνο της θα τον κάνει από συμπόνοια: «Ήθελα να σε προστατέψω από το να συνεχίσεις να ζεις τη ζωή που ζεις». Ο ένας φόνος διαδέχεται τον άλλο. Η θανάσιμη αλυσίδα σπάει όταν το τελευταίο παρολίγο θύμα γλιτώνει, και ειδοποιεί την αστυνομία.
Για την Γκέσε η ζωή είναι συνώνυμη με καταπίεση, εξευτελισμό και σκλαβιά και με ένα αλύγιστο σύτημα αστικών αξιών που δεν αφήνει περιθώρια ανάσας στη γυναίκα. Ο Φάσμπιντερ σκιαγραφεί την ηρωίδα του σαν μια γυναίκα που δεν έχει άλλο διέξοδο για την αυτοπραγμάτωσή της από αυτό του φόνου. Ήδη η πρώτη σκηνή θέτει τον τόνο του έργου: Βλέπουμε τον άνδρα της να διατάζει για τον καφέ του, την εφημερίδα του, το ρακί του, να γίνεται έξω φρενών με τον θόρυβο των παιδιών. Η Γκέσε πηγαινοέρχεται σε πυρετό πασχίζοντας να εκτελέσει τις ανδρικές προσταγές. Το μοτίβο επαναλαμβάνεται σε όλη τη διάρκεια του έργου με παραλλαγές και με αυξημένη ένταση. Όλοι οι άνδρες στη ζωή της -σύζυγοι, εραστές, πατέρας, αδελφός, φίλοι- την αντιμετωπίζουν σαν αντικείμενο, σαν δούλα που οφείλει να διεκπεραιώσει τις εντολές τους. Σ’ αυτή τη δεδομένη κοινωνία των ανδρών είναι αδύνατο για τη Γκέσε να εκπληρώσει την ανάγκη της για αυτοβούληση, για δική της σκέψη, για μια ευτυχία και με δικούς της όρους μέσα από τη γλώσσα της λογικής και της αγάπης. Μην αντέχοντας αυτή την καταδίκη βάζει μπροστά την απελευθέρωσή της- φόνο με φόνο. Η παθητική δυστυχία του αγράμματου απλοϊκού ανθρώπου μετατρέπεται σε εγκληματική πρωτοβουλία.
Διπλά κυνικός είναι ο τίτλος αυτής της μπαλάντας για τη γυναίκα. Ελευθερία δεν ήταν αυτό που η Γκέσε είχε πριν, ούτε αυτό που την περίμενε μετά τους φόνους της. Οι καταπιεστές της πολλαπλασιάζονται όπως τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας. Οι κινήσεις της της άκρας απελπισίας απόληγαν σε φοβερή ήττα, καθώς στο τέλος του δρόμου δεν την περιμένει η ανεξαρτησία που ποθεί, αλλά η μοναξιά και ο δικός της θάνατος. Η μορφή αυτής της φόνισσας έχει τη βουβή οδύνη και την αθωότητα του δίκαιου θύτη, στοιχεία που διαμορφώνουν τη δραματική ηρωίδα, τον πληρέστερο χαρακτήρα του σημαντικότερου αυτού έργου του φασμπιντερικού θεάτρου.