Χωριό Ποτέμκιν

Περιγραφή

Η έκφραση «Χωριό Ποτέµκιν» (ρωσικά: по­тёмкинские деревни) περιγράφει ένα κατασκεύασµα που έχει στόχο να αποκρύψει την αλήθεια ή να εξωραΐσει µια κατάσταση.

«Παρά την αψεγάδιαστη εµφάνισή του, το Χωριό µας υπόκειται όπως κάθε πράγµα στον χρόνο, και υπάρχει πάντοτε κάποιος σοβάς που µε την πάροδο των µηνών υποκύπτει στο ξεφλούδισµα· κάποια πατάτα που µαυρίζει λαθραία ανάµεσα στις ζωντανές φυτείες· κάποιο παλιό αρχοντικό του οποίου
η παλαιότητα αµφιταλαντεύεται ανάµεσα στη µεγαλόπρεπη µνηµειακότητα και στο κατσούφιασµα του αληθινού γήρατος. Οι εργασίες µας σχετικά µε την αποκατάσταση και τη συντήρηση του Χωριού δεν έχουν να κάνουν λοιπόν τόσο µε τον µόχθο των χεριών (τις περισσότερες φορές ένα απλό βάψιµο, ένα γρήγορο κλάδεµα ή ένας πιο κολακευτικός φωτισµός κάνουν τη δουλειά τους µια χαρά), όσο µε τον κόπο των µατιών µας. ∆εν υπάρχει βολικότερη κρυψώνα για κάθε λογής ατέλεια και σήψη από το εκθαµβωτικό θέαµα που παρέχουν οι προσόψεις των κτιρίων µας. Αν αφεθείς να παρασυρθείς από την εντυπωσιακή λάµψη που εκπέµπουν τα γύρω κτίρια, εύκολα µπορείς να αγνοήσεις τις ανεπαίσθητες παραµορφώσεις που έχουν επέλθει εδώ κι εκεί…»
***
∆εν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα στο σώµα της οποίας να έχουν εγγραφεί τόσο έντονα και τόσο καθοριστικά τα ρεύµατα που επιχείρησαν να αλλάξουν την πορεία της ανθρωπότητας: δηµοκρατία, φασισµός, σοσιαλισµός. Σε αυτό το πυκνό στην υφή του και πολύµορφο σπονδυλωτό µυθιστόρηµα οι αναγνώστες βιώνουν τις µεταµορφώσεις της πόλης του Βερολίνου τα τελευταία εκατό χρόνια και γίνονται κάθε φορά µάρτυρες µιας άνευ προηγουµένου ανασύστασής του από τα ερείπια.

Στη «Νύχτα της Βαϊµάρης» (’20) η απρόσµενη πρόσκληση για δείπνο στο διαµέρισµα ενός εν αποστρατεία ταγµατάρχη εκθέτει τον νεαρό Γκερτ και τη σύντροφό του Μάργκοτ στα θέλγητρα και στους κινδύνους της περιόδου. Στην «Εποχή της ειλικρίνειας» (’40) µια γυναίκα καταγράφει σε ηµερολόγιο τον αγώνα της να επιβιώσει στη διάρκεια της ρωσικής κατοχής. Στη «Συνωµοσία αντικειµένων» (’60) ο Μάρκους φυλακίζεται από τη Στάζι όταν επιχειρεί να περάσει το Τείχος. Κατά τη δεκαετία της οικονοµικής ακµής (’80) οι κάτοικοι επιδίδονται µε µανία στη διαρκή περι­ποίηση των προσόψεων των κτιρίων, ενώ στον «Ιχνηλάτη» (’00) η τεχνολογία των αρχών του νέου αιώνα και η αναµέτρηση µε ένα δασόβιο πλάσµα γίνονται αφορµή για να αναθεωρήσει ο Ντίτερ τη ζωή του. Στην «Ιστορία της τελευταίας στιγµής» (2020) η καθηµερινότητα ενός ηλικιωµένου ζευγαριού διαταράσσεται από µια πρωτοφανή πανδηµία.

Έξι δεκαετίες, έξι σηµεία καµπής στην ιστορία του Βερολίνου και κατ’ επέκταση ολόκληρης της Ευρώπης σε ένα συναρπαστικό µυθιστόρηµα το οποίο ανιχνεύει τις δυνάµεις που διαµόρφωσαν την ταυτότητα του σύγχρονου Ευρωπαίου. Αποτυχίες, πόλεµοι, µαταιώσεις, ανεκπλήρωτες υποσχέσεις και χαµένες προσδοκίες ενός λαµπρού µέλλοντος που ανατράπηκε αιφνιδιαστικά, ιδωµένα µέσα από τον φακό του σήµερα και της φαινοµενικής διαύγειας που επιτρέπει η απόσταση από τα περασµένα. Στο κάτω κάτω, η απόσταση αυτή είναι ένα από τα µεγαλύτερα ψέµατα της Ιστορίας.