Έρως ο γλυκόπικρος

Description

“Πρώτη η Σαπφώ αποκάλεσε τον έρωτα γλυκόπικρο. Κι όποιος έχει ερωτευτεί, δε θα διαφωνήσει μαζί της”.

Ο έρωτας είναι ένα παράδοξο. Κρύβει μια υπόσχεση απόλυτης ηδονής. Όμως βιώνεται σαν πόνος. Τον πόνο τον προκαλεί η απουσία. “Υπάρχει κανένας που να επιθύμησε ποτέ αυτό που δεν απουσιάζει; Κανένας. Σ’ αυτό οι Έλληνες ήταν ξεκάθαροι. Κι επινόησαν τον έρωτα για να το εκφράσουν”. Ο έρωτας είναι αγώνας. Μα ο αγώνας αυτός είναι μάταιος. Γιατί ο έρωτας είναι αναγκαστικά στραμμένος σε κάτι που απουσιάζει: με το που κατακτηθεί το ποθούμενο, η επιθυμία σβήνει. Την επιθυμία την κρατά ζωντανή η απουσία. Γι’ αυτό ο πόνος είναι αναγκαίο συστατικό του έρωτα. Τι επιθυμεί ο ερωτευμένος; Τον άλλο, ή έτσι νομίζει. Στην πραγματικότητα, ο άλλος είναι απλά ένα τέχνασμα που χρησιμοποιεί ο έρωτας για να φανερώσει στον ερωτευμένο έναν προηγουμένως άγνωστο εαυτό του. Ο έρωτας είναι μια εμπειρία αυτογνωσίας.

Στο κλασικό αυτό δοκίμιο, που ήδη συγκαταλέχτηκε από τη Modern Library στα εκατό σημαντικότερα μη λογοτεχνικά βιβλία όλων των εποχών, η Αν Κάρσον -διαπρεπής κλασική φιλόλογος και μια απ’ τις κορυφαίες ποιητικές φωνές της εποχής μας- ανατέμνει το παράδοξο του έρωτα στην αρχαία σκέψη. Σ’ έναν αληθινά σπάνιο συνδυασμό φιλολογικής εμβρίθειας, φιλοσοφικής οξυδέρκειας και ποιητικής ευαισθησίας, η Κάρσον ξεκινά από τη λυρική ποίηση -όπου “η φαντασία χάραξε πάνω στην ανθρώπινη επιθυμία το ομορφότερο περίγραμμα (πιστεύουν μερικοί) που θ’ αποκτούσε ποτέ της”- για να καταλήξει, περνώντας από την τραγωδία και το αρχαίο μυθιστόρημα, στον Πλάτωνα, όπου ο έρωτας φανερώνεται ως “η θεμελιώδης δομή της ανθρώπινης σκέψης”.