Στοχασμοί για τις απαρχές του χιτλερισμού

Description

Στο κείμενό της “Στοχασμοί για τις απαρχές του χιτλερισμού (1939-1940)”, η Σιμόν Βέιλ απορρίπτει τη διαδεδομένη τάση να αποδίδεται το φαινόμενο του ναζισμού σε κάποιες γερμανικές εθνικές ιδιαιτερότητες ή στη διαβολική προσωπικότητα του Χίτλερ. Μια τέτοια βολική ερμηνεία απαλλάσσει όσους την υιοθετούν από την υποχρέωση μιας αυτοκριτικής έρευνας, που θα οδηγούσε στην ανίχνευση αρνητικών επιρροών και τάσεων, οι οποίες δεν χαρακτηρίζουν μόνο τον χιτλερισμό αλλά διαποτίζουν ολόκληρο σχεδόν τον δυτικό πολιτισμό. Σύμφωνα με τη Βέιλ, θεμέλιο του χιτλερισμού είναι δύο αρχές: η αρχή της ισχύος και του μεγαλείου, της οποίας κορυφαίο ιστορικό παράδειγμα υπήρξε η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, και η αρχή του έθνους ως περίκλειστης οντότητας, υπαγόμενης σε ένα συγκεντρωτικό, γραφειοκρατικό και μιλιταριστικό κράτος. Η Βέιλ εντοπίζει στην αρχαία Ρώμη την ιστορική μήτρα των κατακτητικών πολέμων και του πιο βάρβαρου ιμπεριαλισμού. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χρησιμοποιεί την πιο ωμή βία για να καταπιέζει και να λεηλατεί τις υπόδουλες επαρχίες της και για να ξεριζώνει τους πολιτισμούς των λαών που καθυποτάσσει. Η Ρώμη καθιέρωσε ένα συγκεντρωτικό σύστημα κρατικής κυριαρχίας, μια τυραννική εξουσία που αποθεώνει τον αυτοκράτορα, την οποία αντέγραψαν στη συνέχεια ο Λουδοβίκος 14ος και ο Ναπολέων. Ο Χίτλερ επομένως είναι η πιο πρόσφατη ενσάρκωση αυτής της απεχθούς και απάνθρωπης εξουσίας, που κάνει βάρβαρη χρήση της ισχύος, σπέρνοντας την καταστροφή, τη βία και τον τρόμο με τις κατακτητικές εξορμήσεις της.