Η διεκδίκηση της Αντιγόνης

Description

Αν η Αντιγόνη, η εξεγερμένη ηρωίδα του Σοφοκλή, αποτελεί σύμβολο απείθειας και ανυπακοής, πόσο ξεφεύγει, αλήθεια, από την εξουσία που αντιμάχεται; Αν η αγάπη για τον αδελφό της την οδηγεί στο θάνατο, ποιες μορφές συγγένειας θα την άφηναν να ζήσει; Πόσο διαφορετική θα ήταν η ψυχανάλυση αν, αντί για τον Οιδίποδα, είχε εκλάβει ως αφετηρία την Αντιγόνη (το “μεταοιδιπόδειο” υποκείμενο); Και τι περιθώρια σεξουαλικής ελευθερίας θα προέβαλλαν αν το ταμπού της αιμομιξίας δεν υπαγόρευε μια κανονιστική ετεροσεξουαλικότητα;

Κορυφαία φυσιογνωμία της σύγχρονης κριτικής σκέψης στα πεδία της πολιτικής φιλοσοφίας, των πολιτισμικών σπουδών, της ανθρωπολογίας, του φεμινισμού και της κουήρ θεωρίας, η Τζούντιθ Μπάτλερ καταπιάνεται μ’ αυτά τα ερωτήματα, περνώντας από τον Χέγκελ, τον Λεβί-Στρως, τον Λακάν, την Ιριγκαρέ, την Άρεντ, τον Αγκάμπεν. Συνδέοντας τα λόγια και τα έργα της Αντιγόνης με τις διεκδικήσεις όσων δεν χωράνε στις αποδεκτές σχέσεις συγγένειας, επανατοποθετεί τη μορφή της σε μια ριζοσπαστική προοπτική, στα όρια μεταξύ ζωής και θανάτου.

“Στην ανάγνωση της Μπάτλερ, η Αντιγόνη γίνεται πρόσφορο παράδειγμα, όχι απλώς μιας ηρωικής αφήγησης για την αμφισβήτηση της εξουσίας, αλλά, κυρίως, των δυνατοτήτων που αναδύονται από την αναπόφευκτη διαπλοκή του αντιστασιακού λόγου με αυτόν της εξουσίας. Το ζήτημα, με άλλα λόγια, είναι πώς η φωνή που εισέρχεται στο λόγο του νόμου επιθυμεί και μπορεί να διαρρήξει τη μονοφωνία του.”
ΕΛΕΝΑ ΤΖΕΛΕΠΗ (από την Εισαγωγή στην ελληνική έκδοση)

“… μια μοναδική νέα ερμηνεία που θίγει ορισμένα από τα πιο δύσκολα θέματα ταμπού της οικογένειας… Η δύναμη του επιχειρήματός της απαιτεί από τους αναγνώστες να διευρύνουν την ηθική φαντασία τους στην πιο ενδόμυχη περιοχή της ζωής τους.”
DRUCILLA CORNELL, συγγραφέας του “The Imaginary Domain: Abortion, Pornography and Sexual Harassement”

“Η Αντιγόνη δεν αντιπροσωπεύει τη συγγένεια στην ιδεατή μορφή της, αλλά την παραμόρφωση και μετατόπισή της, αυτή που θέτει σε κρίση τα κυρίαρχα καθεστώτα αντιπροσώπευσης κι εγείρει το ερώτημα … ποιος υποστηρικτικός ιστός σχέσεων κάνει δυνατή τη δική μας ζωή, όσων από μας διαταράσσουν τη συγγένεια αναδιατυπώνοντας τους όρους της. Ποια νέα σχήματα νοητότητας κάνουν τους έρωτές μας θεμιτούς κι αναγνωρίσιμους; … Κι αυτό το ερώτημα, που φαίνεται τόσο δύσκολο να τεθεί όταν πρόκειται για τη συγγένεια, καταπνίγεται τόσο γρήγορα από εκείνους που ζητούν να καταστήσουν τις κανονιστικές εκδοχές της συγγένειας απαραίτητες για τη λειτουργία του πολιτισμού και τη λογική των πραγμάτων – ένα ερώτημα που τόσο συχνά αποκλείεται απ’ όσους, έντρομοι, υμνούν την οριστική ισχύ εκείνων των ταμπού που σταθεροποιούν την κοινωνική δομή ως άχρονη αλήθεια, χωρίς να ρωτούν ποτέ τι απέγιναν, στην πραγματικότητα, οι κληρονόμοι του Oιδίποδα.” J.B.