Έκαναν όλοι τους ειρήνη. Τι είναι η ειρήνη;

Περιγραφή

Το θέμα του ποιήματος αφορά τη Διάσκεψη της Λωζάνης και τα πρόσωπα που συμμετείχαν σ’ αυτήν. Οι διαπραγματεύσεις διήρκεσαν σχεδόν επτά μήνες και κατέληξαν στις 24 Ιουλίου του 1923 με την υπογραφή της γνωστής Συνθήκης, η οποία κατήργησε τη Συνθήκη των Σεβρών. Αν το ποίημα διατηρεί σήμερα για εμάς ένα έντονο ιστορικό ενδιαφέρον, είναι γιατί ο Χέμινγουεϋ αναφέρεται από τους πρώτους κιόλας στίχους στη γενοκτονία των Αρμενίων (1915) και στη συνέχεια στον Βενιζέλο και τη μοίρα του Ελληνικού Πατριαρχείου μετά την Καταστροφή. Είναι επίσης προκλητικά, ή και διασκεδαστικά, τα όσα λέει για τους πρωταγωνιστές της Διάσκεψης: Ο Ισμέτ Πασάς (ο Ινονού) «κάνει τον κουφό για να μην ακούει τις αιτιάσεις των Βρετανών», ο Κεμάλ είναι «φιλοπόλεμος», ο Μουσσολίνι «παλιάνθρωπος», αλλά και ανόητος, αφού «φωτογραφίζεται κρατώντας ένα βιβλίο ανάποδα», και ο Βενιζέλος «πανούργος». Ο τίτλος του ποιήματος, με το ερωτηματικό στο δεύτερο μέρος της πρότασης, μας προϊδεάζει για το τί θ’ ακολουθήσει, για το πώς φαινόταν αυτή η «ειρήνη» σ’ έναν νεαρό ανταποκριτή και ανερχόμενο συγγραφέα. Είναι πάντως αξιομνημόνευτο πως ο Χέμινγουεϋ, προφανώς επηρεασμένος από τον Έζρα Πάουντ, διάλεξε να αποδώσει ποιητικά τη μαρτυρία του.